Know-how radnego cz. 1

W poniższym tekście można znaleźć kilka ciekawostek dotyczących pracy radnych miejskich. 

Tym tekstem chcemy rozpocząć serię artykułów, które mogą być poradnikiem dla aktualnych radnych, a także tych którzy w przyszłości zechcą kandydować.

• Radny nie zarobi miesięcznie więcej niż 1987,27 zł. Według art. 25 ust. 6 ustawy o samorządzie gminnym:

Wysokość diet przysługujących radnemu nie może przekroczyć w ciągu miesiąca łącznie półtorakrotności kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 79, poz. 431 i Nr 291, poz. 1707 oraz z 2012 r. poz. 1456).

Kwota bazowa wynosi 1766,46 zł. Dla gmin od 15 tys. do 100 tys. mieszkańców kwota maksymalna może wynieść 75% wyliczonego maksimum.

• Radni mogą uczestniczyć w pracach komisji stałych, do których nie należą włącznie z prawem zabierania głosu i składania wniosków. Nie mogą jednak brać udziału w głosowaniach. Według art. 21 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym:

W posiedzeniach komisji mogą uczestniczyć radni niebędący jej członkami. Mogą oni zabierać głos w dyskusji i składać wnioski bez prawa udziału w głosowaniu.

• Zmiana porządku obrad jest czynnością, którą trudniej przeprowadzić niż podjąć zwykłą uchwałę. W przypadku Rady Miejskiej w Złotoryi oznacza to, że niezależnie od liczby obecnych radnych, zawsze potrzebne jest 8 głosów, aby przeprowadzić zmianę porządku obrad. Według art. 20 ust. 1a ustawy o samorządzie gminnym:

Rada gminy może wprowadzić zmiany w porządku bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady.

• Funkcji radnego (w gminie w której pracują) nie mogą sprawować kierownik gminnej jednostki organizacyjnej (np. dyrektor szkoły) oraz jego zastępca w gminie, a także pracownik gminnego urzędu. W przypadku wyboru na radnego są zobowiązani (pod groźbą wygaśnięcia mandatu) do złożenia wnioski o urlop bezpłatny w ciągu 7 dni od wyboru. Według art. 24a ustawy o samorządzie gminnym:

1. Z radnym nie może być nawiązywany stosunek pracy w urzędzie gminy, w której radny uzyskał mandat.
2. Radny nie może pełnić funkcji kierownika gminnej jednostki organizacyjnej oraz jego zastępcy.

• Radni nie mogą wykonywać pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej podpisanej z gminą, w której sprawują mandat. Według art. 24d ustawy o samorządzie gminnym:

Wójt nie może powierzyć radnemu gminy, w której radny uzyskał mandat, wykonywania pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej.

• Radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego w gminie, w której uzyskali mandat. Według art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności.

• Radny oraz jego małżonek nie mogą być członkiem zarządu czy członkiem rady nadzorczej spółki z udziałem gminy, w której radny sprawuje mandat. Według art. 24f ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym:

Radni i ich małżonkowie oraz małżonkowie wójtów, zastępców wójtów, sekretarzy gminy, skarbników gminy, kierowników jednostek organizacyjnych gminy oraz osób zarządzających i członków organów zarządzających gminnymi osobami prawnymi nie mogą być członkami władz zarządzających lub kontrolnych i rewizyjnych ani pełnomocnikami spółek handlowych z udziałem gminnych osób prawnych lub przedsiębiorców, w których uczestniczą takie osoby. Wybór lub powołanie tych osób na te funkcje są z mocy prawa nieważne.

• Pracodawca zwalnia od pracy zawodowej radnego, aby mógł wziąć udział w sesji oraz posiedzeniu komisji. Jednak są zawody, co do których pojawiają się wątpliwości dotyczące tego przepisu (np. policjanci). Według art. 25 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym:

Pracodawca obowiązany jest zwolnić radnego od pracy zawodowej w celu umożliwienia mu brania udziału w pracach organów gminy.

• Radny musi stale zamieszkiwać na terenie gminy, w której został wybrany. Według art. 10 par. 1 pkt 3 lit. a ustawy Kodeks Wyborczy:

§ 1. Prawo wybierania (czynne prawo wyborcze) ma:

(...)

3) w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego:
a) rady gminy – obywatel polski oraz obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat, oraz stale zamieszkuje na obszarze tej gminy,
b) rady powiatu i sejmiku województwa – obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat, oraz stale zamieszkuje na obszarze, odpowiednio, tego powiatu i województwa;

Według art. 11 par. 1 pkt 5 u.o.s.g. Kodeks Wyborczy:

§ 1. Prawo wybieralności (bierne prawo wyborcze) ma:

(...)

5) w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego – osoba mająca prawo wybierania tych organów;