Oświadczenia majątkowe

Od kilkunastu lat istnieje obowiązek składania oświadczeń majątkowych. Wśród nich są takie, które analizują urzędy skarbowe. Obowiązek został nałożony w drodze 11 ustaw na określone grupy społeczne/zawodowe, począwszy od posłów do Parlamentu Europejskiego, przez sędziów  i prokuratorów, prezydentów i burmistrzów miast, na radnych gminy skończywszy. Cechą wspólną tych osób jest pełnienie funkcji o charakterze publicznym. Jako cel wskazuje się transparentność oraz zapobieganie korupcji i innym patologiom.

Obowiązek badania prawdziwości i poprawności oświadczenia spoczywa na tym organie, któremu się je składa. Na przykład oświadczenie senatora kontroluje Marszałek Senatu, radnego  województwa – marszałek sejmiku województwa, a wójta – wojewoda. Ustawodawca nałożył dodatkowo obowiązek równoległego badania na urzędy skarbowe. Stąd oświadczenie składa się przyjmującemu je w dwóch egzemplarzach. Jeden z nich przyjmujący przekazuje do właściwego urzędu skarbowego.

Można dokonać generalnego podziału oświadczeń na początkowe, okresowe i końcowe. Termin na złożenie każdego z nich jest inny i od innego zdarzenia uzależniony. Za niezłożenie grożą sankcje włącznie z wygaśnięciem mandatu/utratą stanowiska. Oświadczenia merytorycznie nieprawidłowe (nierzetelne) podlegają skierowaniu do kontroli skarbowej.

Na terenie powiatu złotoryjskiego dominującą grupę zobowiązanych stanowią funkcjonariusze i pracownicy samorządowi. W ubiegłym roku (2015) łącznie zobowiązanych było 300 osób, a złożonych oświadczeń – 503 szt. Z tego po upływie terminu złożono 3 szt. Obarczonych nieprawidłowościami było 341, czyli 68%.

Większość nieprawidłowości ma charakter formalny, lecz występują też merytoryczne. Najistotniejsze jest, aby oświadczenie było rzetelne, czyli zgodne z rzeczywistością. Zostanie za takie uznane, jeżeli będzie zawierało prawdziwe i pełne przychody i dochody oraz prawidłowo wycenione składniki majątku i zobowiązań. Ważne też jest utrwalenie danych według stanu na dzień wskazany  w ustawie (objęcie mandatu/stanowiska, 31 grudnia, wygaśnięcie mandatu/zwolnienie stanowiska). Wówczas analiza porównawcza następujących po sobie oświadczeń zobowiązanego nie powinna wykazać nieprawidłowości. Będzie bowiem następować bilansowanie się aktywów i pasywów (np. nabycie nieruchomości albo pojazdu sfinansowane dochodem/oszczędnościami  lub zobowiązaniem/kredytem). Aktywa będą zmieniać postać (np. odpłatne zbycie auta powinno wywołać przyrost środków pieniężnych, albo odwrotnie). Nieodzowne dla takiego badania jest precyzyjne zaznaczanie przy każdym składniku majątku, czy przynależy on do majątku odrębnego,  czy też do objętego małżeńską wspólnością majątkową. Błędem jest wykazanie tylko przychodów   i dochodów podlegających podatkowi dochodowemu, czyli objętych zeznaniem PIT. Poza jego formułą leżą przecież wszelkie przysporzenia nie podlegające temu podatkowi (np. z rolnictwa), zwolnione od tego podatku (np. z tytułu pełnienia funkcji radnego w samorządzie), czy też podlegające podatkowi od spadków i darowizn.

Urząd Skarbowy w Złotoryi pod koniec 2014 r. opracował i opublikował wskazówki praktyczne, pomocne dla zobowiązanych. Materiał jest w załączniku.

Leszek Boroch

- pracownik Urzędu Skarbowego w Złotoryi