Brak sprzedaży opodatkowanej a zwrot VAT-u
Zasadą jest, że zadysponowaniu nadwyżki VAT do zwrotu towarzyszy wystąpienie sprzedaży opodatkowanej. Ustawodawca przewidział od niej odstępstwo.
Podstawowa zasada konstrukcyjna VAT to porównywanie kwoty podatku od sprzedaży zrealizowanej przez przedsiębiorcę z kwotą podatku od zakupów. Ten pierwszy nazywa się należny, a drugi – naliczony. Jeżeli VAT należny jest wyższy w okresie rozliczeniowym (= miesiącu, względnie kwartale) od VAT-u naliczonego, to różnica podlega zapłacie do Skarbu Państwa. Jeśli natomiast VAT naliczony przewyższa należny, wówczas różnicę nazywa się nadwyżką. Owa nadwyżka jest należna podatnikowi.
Istnieją dwie możliwości rozporządzenia nadwyżką, uzależnione od woli podatnika. Wyraz tej woli daje się poprzez wpis w odpowiednim wierszu deklaracji VAT-7 lub VAT-7K. Pierwsza opcja to przeniesienie nadwyżki do rozliczenia w następnym okresie rozliczeniowym. Ta możliwość nie jest limitowana ani co do kwoty nadwyżki, ani co do ilości przeniesień. Opcja druga to zadysponowanie nadwyżki do zwrotu na rachunek bankowy podatnika. Powszechnie nazywa się ją zwrotem bezpośrednim.
Ustawa o VAT przewiduje trzy typy terminów zwrotu bezpośredniego (liczy się je od daty wpływu deklaracji, w której taki zwrot jest wykazany):- podstawowy - 60 dni,
- przyspieszony - 25 dni,
- przedłużony - 180 dni.
Organ podatkowy ma prawo dodatkowo przedłużyć, w drodze postanowienia, każdy z wymienionych terminów. Przesłanką ustawową jest konieczność dodatkowego zweryfikowania zasadności zwrotu.
Są zakupy, nie ma sprzedaży
Warunkiem zażądania zwrotu VAT-u jest wystąpienie w okresie rozliczeniowym opodatkowanej (czyli nie zwolnionej) sprzedaży oraz należnego od niej podatku. Obowiązuje wówczas termin podstawowy. Mogą jednak wystąpić okresy rozliczeniowe, w których podatnik kupuje tylko towary/usługi, niczego natomiast nie sprzedaje. Taki przypadek reguluje art. 87 ust. 5a ustawy o VAT. Jest tam napisane, że podatnik, który w danym okresie rozliczeniowym nie wykonał czynności opodatkowanych VAT-em może otrzymać – na umotywowany wniosek – zwrot wykazanego w deklaracji podatku naliczonego od dokonanych zakupów. Zwrot taki przysługuje w terminie przedłużonym. Zatem, oprócz deklaracji, konieczne jest złożenie wniosku.
Istnieje możliwość skrócenia w/w terminu ze 180 do 60 dni. Trzeba wtedy spełnić dodatkowy warunek. Jest nim złożenie zabezpieczenia majątkowego w wysokości odpowiadającej kwocie wnioskowanego zwrotu. Ustawodawca przewiduje następujące formy zabezpieczenia:
- gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa,
- poręczenie banku,
- weksel z poręczeniem wekslowym banku,
- czek potwierdzony przez krajowy bank wystawcy czeku,
- papiery wartościowe na okaziciela o określonym terminie wykupu, wyemitowane przez Skarb Państwa lub NBP, bankowe papiery wartościowe i listy zastawne o określonym terminie wykupu, wyemitowane przez podmiot mogący być gwarantem lub poręczycielem według Ordynacji podatkowej; chodzi o banki, instytucje kredytowe i zakłady ubezpieczeń ujęte na liście prowadzonej przez Ministra Finansów.
Na koniec trzeba dodać, że zwrot VAT podlega takim samym regułom jak inne nadpłaty. Mianowicie jest dokonywany wówczas dopiero, gdy na podatniku nie ciążą jednocześnie zaległości podatkowe. Jeśli takie zaległości są, to w pierwszej kolejności zwrot z urzędu jest na nie zaliczany. Dotyczy to także odsetek za zwłokę.