Czas na rozliczenie PITa za 2015 rok

Polacy po raz dwudziesty czwarty składają zeznania o dochodzie/przychodzie. Niektórzy muszą to zrobić już do końca stycznia. Coraz mniej osób trwa przy tradycyjnej, papierowej formie.

Kalendarium rozliczeń osób fizycznych z podatku dochodowego obrazuje tabela:

Symbol formularza

Nazwa i przeznaczenie

Termin na złożenie

PIT-16A

Deklaracja o zapłaconych składkach na ubezpieczenie zdrowotne, odliczonych przez przedsiębiorcę korzystającego z karty podatkowej

31 stycznia

2016 r.

PIT-19A

Deklaracja o odliczonych składkach na ubezpieczenie zdrowotne, odliczonych od zryczałtowanego podatku od przychodów osób duchownych

PIT-28

Zeznanie o przychodzie przedsiębiorcy korzystającego z ryczałtu ewidencjonowanego lub osoby osiągającej przychody z najmu/dzierżawy

PIT-36

Zeznanie o dochodzie z działalności gospodarczej/najmu, opodatkowanym według skali, ze źródeł zagranicznych, z doliczeniem dochodu małol. dziecka

30 kwietnia 2016 r.

PIT-36L

Zeznanie o dochodzie z działalności gospodarczej/działów specjalnych produkcji rolnej, opodatkowanym stawką liniową

PIT-37

Zeznanie o dochodzie ze stosunku pracy, emerytury, renty, umów zlecenia, umów o dzieło, praw autorskich

PIT-38

Zeznanie o dochodzie z kapitałów pieniężnych (papiery wartościowe, pochodne instrumenty finansowe, udziały w spółkach)

PIT-39

Zeznanie o dochodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych z nimi związanych (sprzedaż, zamiana)

Wzory wszystkich formularzy uległy zmianie w stosunku do ubiegłego roku. Są dostępne na stronach internetowych Ministerstwa Finansów oraz w siedzibach urzędów skarbowych. Istnieją też szczegółowe objaśnienia/instrukcje co do sposobu ich wypełniania.

Niektóre osoby mają obowiązek złożyć więcej niż jedno zeznanie. Na przykład osoba, która dokonywała operacji na giełdzie papierów wartościowych i jednocześnie pobierała emeryturę, musi złożyć odpowiednio PIT-38 i PIT-37. Dobór formularza determinowany jest rodzajem (tzw. źródłem) dochodu. Przy czym opcja wspólnego opodatkowania małżeńskiego oraz opodatkowania z dzieckiem przez tzw. samotnego rodzica może być realizowana w formule PIT-36 i PIT-37. Mechanizm wspólnego rozliczenia jest następujący: sumuje się dochody obu osób (nawet, jeśli jedna z nich nie osiągnęła ich wcale – wtedy przyjmuje się „0”), dzieli tę sumę na pół i od tak otrzymanego ilorazu odczytuje się podatek, po czym mnoży się go przez dwa. Tak otrzymany iloczyn jest podatkiem należnym od małżonków (lub samotnego rodzica z dzieckiem). Korzystanie z tej możliwości ma sens wówczas, jeśli otrzymany wynik jest mniejszy niż suma podatków poszczególnych osób, obliczonych w trybie indywidualnym (dochody w różnych przedziałach skali).

Progresywna skala podatku dochodowego za 2015 rok jest następująca:

Podstawa obliczenia podatku w złotych

Podatek wynosi

ponad

85.528

18% minus kwota zmniejszająca podatek 556 zł 02 gr

85.528

14.839 zł 02 gr + 32% nadwyżki ponad 85.528 zł

Przez „podstawę obliczenia podatku” rozumie się dochód pomniejszony o ewentualne odliczenia od dochodu. Dochodem zaś jest różnica pomiędzy przychodem i kosztami uzyskania przychodów.

Obowiązku złożenia zeznania nie ma w dwóch przypadkach. Pierwszy to nieosiągnięcie dochodów podlegających podatkowi dochodowemu od osób fizycznych. Drugi – rozliczenie dochodów przez płatnika (np. organ rentowy lub zakład pracy).

W rozliczeniu za ubiegły rok można skorzystać z wymienionych niżej ulg. Pominąłem, jako oczywiste, odliczenia od dochodu składek na ubezpieczenia społeczne oraz od podatku składek na ubezpieczenie zdrowotne. Pominąłem także możliwość przekazania 1% na rzecz wybranej organizacji pożytku publicznego. Nie jest to bowiem ulga, tylko zadysponowanie częścią swego podatku. Oblicza się ten 1% od „podatku należnego”, zatem można to zrobić wówczas, gdy taka pozycja u konkretnej osoby występuje. Jeżeli wynosi ona „0”, to przekazanie 1% nie jest możliwe. Osoba, która składa kilka zeznań, może przekazać 1% tyle razy, ile jest zeznań z pozycją dodatnią „podatek należny”. W każdym zeznaniu wybrana organizacja może być różna. Natomiast w danym zeznaniu na 1% może się składać darowizna tylko na rzecz jednej, a nie kilku organizacji.

Odliczenia od dochodu/przychodu:

Rodzaj ulgi

Górny limit w zł

Na rehabilitację, dla osób niepełnosprawnych

do 2.280 w poszczególnych rodzajach, niektóre nielimitowane

Darowizny (kult religijny, OPP, krwiodawstwo)

do 6% dochodu

Użytkowanie Internetu dla rozpoczynających

do 760

Wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego

do 4.750,80

Nabycie nowych technologii

do 50% wydatków

Na spłatę odsetek od kredytu mieszkaniowego (prawa nabyte wcześniej)

od części kredytu nie wyższej niż 325.990

Odliczenia od podatku:

Na wychowywanie dzieci

1.112,04 na pierwsze i drugie, 2.000,04 na trzecie, 2.700 na czwarte i kolejne

Dla niektórych uzyskujących dochody za granicą

różnica między podatkiem obliczonym z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia a metody wyłączenia z progresją

Na systematyczne oszczędzanie (prawa nabyte wcześniej)

30% wydatków,

nie więcej niż 11.340

Zatrudnianie pomocy domowej (prawa nabyte wcześniej)

zapłacone faktycznie składki na ubezpieczenie pomocy dom.

Określenie „prawa nabyte wcześniej” oznacza, że z ulgi mogą skorzystać osoby,które rozpoczęły jej konsumpcję w latach, gdy prawo ją przewidywało. Aktualnie ulg tych już nie ma. Skorzystanie z jakiegokolwiek odliczenia powinna poprzedzić analiza warunków, jakie trzeba spełnić. Pomocne mogą się tu okazać broszury dostępne na www lub w siedzibach urzędów. Nie należy do zeznań załączać żadnych dokumentów. Wyjątkiem są tylko urzędowe załączniki (np. PIT-O,w którym wykazuje się ulgi). Wszelkie dokumenty związane z samoobliczeniem podatku (np. informacje o przychodach od płatników, faktury na zakup leków przez osoby niepełnosprawne) należy natomiast przechowywać. Okres przechowywania to 5 lat licząc od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku. Przykładowo, za 2015 rok dokumenty trzeba trzymać do końca 2021 roku. Do tego czasu organ podatkowy może uruchomić czynności sprawdzające, kontrolę podatkową lub postępowanie podatkowe.

Zeznanie należy przesłać do tego urzędu skarbowego, na którego terenie zamieszkiwało się w dniu 31 grudnia 2015 r. Adres miejsca zameldowania pozostaje bez prawnego znaczenia. W przypadku rozliczenia małżeńskiego, o ile zamieszkiwali oni na terenie dwóch różnych urzędów, wybór urzędu należy do małżonków. Oczywiście jest jednak ograniczony do tych dwóch. Zeznanie najlepiej przesłać elektronicznie, korzystając z aplikacji na Portalu Podatkowym. Rok temu w ten sposób Polacy złożyli ponad 7 milionów zeznań. Złożenie zeznania elektronicznie nie polega na jego wysłaniu pocztą elektroniczną na adres urzędu skarbowego, jak to niektórzy czynią. Prawo takiej możliwości nie przewiduje. Przede wszystkim dlatego, że nie byłaby zapewniona autentyczność pochodzenia i integralność dokumentu (brak tzw. bezpiecznego podpisu elektronicznego). Jeżeli z jakichś powodów nie jest możliwe złożenie zeznania przez Internet, to formularz można przysłać pocztą tradycyjną, ewentualnie złożyć osobiście. W drugiej połowie marca zostanie udostępniona usługa PFR, czyli zeznania wstępnie wypełnionego. W 2015 roku, kiedy funkcjonalność tę wprowadzano, obejmowała ona tylko formularz PIT-37. Skorzystało z niej ponad 100 tysięcy osób. Teraz dojdzie jeszcze PIT-38.

W Urzędzie (Sala Obsługi) jest wydzielone stanowisko komputerowe dla Klientów. Można tam sporządzić swoje zeznanie w formie elektronicznej i od razu przesłać na bramkę Ministerstwa Finansów. Na życzenie Klienta w czynności tej będzie asystował pracownik Urzędu. Z tej formy wsparcia powinni skorzystać zwłaszcza ci, którzy napotkali w domu na problemy techniczne z e-zeznaniem lub z innych powodów nie ufają informatyce. Ludzie, którzy się przełamali (zwłaszcza mentalnie), twierdzą, że w przyszłości nie złożą już deklaracji papierowej. Nie chodzi tutaj tylko o ochronę lasów. Przede wszystkim bowiem kanał elektroniczny jest najwygodniejszy (nie trzeba wychodzić z domu), gwarantujący poprawność formalną i rachunkową (system nie pozwala pominąć wymaganych wierszy, podpowiada i wykonuje działania arytmetyczne), wystawia dowód złożenia dokumentu (można wygenerować urzędowe poświadczenie odbioru), ale i najszybszy. Dokument elektroniczny automatycznie bowiem wczytuje się do systemu informatycznego urzędu skarbowego. Papierowy natomiast wymaga manualnego wprowadzenia przez pracownika wszystkich wpisanych do niego danych. Ma to znaczenie zwłaszcza dla zeznań, w których wykazane zostały nadpłaty. Termin ich zwrotu to trzy miesiące. Zaczyna on swój bieg od momentu, gdy zeznanie stało się kompletne i poprawne. Zeznania obsługiwane są w kolejności adekwatnej do wpływu.

Terminowe złożenie zeznania nie tylko chroni przed odpowiedzialnością karną skarbową. Przekroczenie terminu wyklucza też z preferencji: rozliczenia z małżonkiem i jako samotny rodzic.

Leszek Boroch
pracownik Urzędu Skarbowego w Złotoryi