Nie daj się oszukać - sprawdź paragon

Samo pobieranie paragonu nie wystarcza. Okazuje się bowiem, że niektórzy przedsiębiorcy wprowadzają klientów w błąd. Wydają papierowe wydruki, które nie są paragonami. Tym samym są konkurencyjni w stosunku do pozostałych przedsiębiorców. Podatki idą do ich kieszeni, a nie na finansowanie bezpieczeństwa, edukacji, budowy dróg itp. Kasa rejestrująca (potocznie: fiskalna) wiąże się głównie z VAT. Jest to podatek zaliczany do pośrednich, cenotwórczych. Ostatecznie płaci go nabywca w cenie towaru/usługi. Rolą sprzedawcy jest tylko rozliczenie go z budżetem. Jeżeli transakcja nie zostanie zarejestrowana w kasie, to podatek i tak jest pobierany, ale nie jest rozliczany.

Niektóre mechanizmy oszustw

Chcąc uniknąć dzielenia się ze społeczeństwem, niektórzy przedsiębiorcy stwarzają pozory zarejestrowania transakcji w kasie rejestrującej. Jedną z metod jest używanie do tego celu kasy bez fiskalizacji. Klient otrzymuje wydruk nie będący paragonem. Fiskalizacja to jednokrotna i niepowtarzalna czynność inicjująca pracę modułu fiskalnego z pamięcią kasy, zakończona wydrukiem raportu dobowego. Dokonywana jest przez serwisanta. Polega na uaktywnieniu trybu fiskalnego pracy kasy z równoczesnym wpisaniem NIP podatnika do pamięci fiskalnej. Kwestie te reguluje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. z 2013 r. poz. 363). W jego par. 6 ust. 1 jest napisane, że podatnicy, prowadząc ewidencję:

1) wydają nabywcy, bez jego żądania, paragon fiskalny;

2) dokonują po fiskalizacji kasy wyłącznie sprzedaży w trybie fiskalnym i nie dokonują sprzedaży ewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy po jej fiskalizacji w żadnym innym trybie, w tym w trybie szkoleniowym.

Kwitek wydany przez kasę niezafiskalizowaną albo działającą w trybie niefiskalnym (np. szkoleniowym) różni się od paragonu. Przede wszystkim nie ma centralnie umieszczonego oznaczenia „PARAGON FISKALNY”. Według wzmiankowanego rozporządzenia:

„§ 8. 1. Paragon fiskalny zawiera co najmniej:

1) imię i nazwisko lub nazwę podatnika, adres punktu sprzedaży, a dla sprzedaży prowadzonej w miejscach niestałych - adres siedziby lub miejsca zamieszkania podatnika;

2) numer identyfikacji podatkowej podatnika (NIP);

3) numer kolejny wydruku;

4) datę oraz godzinę i minutę sprzedaży;

5) oznaczenie "PARAGON FISKALNY";

6) nazwę towaru lub usługi pozwalającą na jednoznaczną ich identyfikację;

7) cenę jednostkową towaru lub usługi;

8) ilość i wartość sumaryczną sprzedaży danego towaru lub usługi z oznaczeniem literowym przypisanej stawki podatku;

9) wartość rabatów lub narzutów, o ile występują;

10) wartość sprzedaży brutto i kwoty podatku według poszczególnych stawek podatku po uwzględnieniu rabatów lub narzutów;

11) wartość sprzedaży zwolnionej od podatku;

12) łączną kwotę podatku;

13) łączną kwotę sprzedaży brutto;

14) oznaczenie waluty, w której rejestrowana jest sprzedaż, przynajmniej przy łącznej kwocie sprzedaży brutto;

15) kolejny numer paragonu fiskalnego;

16) numer kasy i oznaczenie kasjera - przy więcej niż jednym stanowisku kasowym;

17) numer identyfikacji podatkowej nabywcy (NIP nabywcy) - na żądanie nabywcy;

18) logo fiskalne i numer unikatowy kasy.

2. Paragon fiskalny musi być czytelny i umożliwić nabywcy sprawdzenie prawidłowości dokonanej transakcji. Paragon fiskalny może zawierać w miejscu określonym dla nazwy, o której mowa w ust. 1 pkt 6, również opis towaru lub usługi stanowiący rozwinięcie tej nazwy.

3. Informacje zawarte na paragonie fiskalnym powinny znajdować się w kolejności określonej w ust. 1, z wyjątkiem informacji o dacie oraz godzinie i minucie sprzedaży, a logo fiskalne i numer unikatowy kasy muszą być umieszczone centralnie w ostatniej linii paragonu fiskalnego.”

Oprócz kas zwykłych istnieją dwa rodzaje kas o zastosowaniu specjalnym: dla usług przewozu osób i ich bagażu podręcznego (chodzi o taksówki) oraz dla usług transportu pasażerskiego. W stosunku do zaprezentowanych wcześniej ogólnych zasad różnią się one tym, że drukowane przez nie paragony muszą zawierać m.in.:

w przypadku taksówek: numer rejestracyjny i numer boczny, czas rozpoczęcia i zakończenia kursu w godzinach i minutach, długość przejechanej drogi, liczbę impulsów i wartość usługi wg taryf (szczegóły: par. 9 wskazanego wcześniej rozporządzenia) ;
w przypadku transportu pasażerskiego: oznaczenie „BILET” lub „OPŁATA DODATKOWA”, rodzaj biletu, tytuł ulgi i jej wartość w przypadku biletu ulgowego, numer kursu, nazwę przystanku początkowego i końcowego lub zakres ważności, albo okres ważności biletu (szczegóły: par. 10 tego samego rozporządzenia).

Za dość powszechny uważa się też proceder tzw. paragonu kelnerskiego. Nabywca usługi gastronomicznej otrzymuje od kelnera/barmana kwitek imitujący paragon. Nie zawiera on wielu elementów wymaganych dla paragonu. Kelner wyjaśnia (jeśli go zapytać), że to dokument tymczasowy/próbny, a później zostanie wystawiony paragon. Jeśli klient nie interweniuje, do wystawienia paragonu nie dochodzi. Kwitek paragonu kelnerskiego nie ma żadnego znaczenia prawnego. Może – co najwyżej – służyć do wewnętrznych rozliczeń na linii pracodawca-pracownik.

Branża gastronomiczna charakteryzuje się podwyższoną podatnością na nieprawidłowości w obszarze rejestrowania obrotu. Sprzyja temu zróżnicowanie stawek VAT na dostawę poszczególnych towarów oraz świadczenie poszczególnych usług. Z tego powodu na części paragonów widnieją transakcje nie odpowiadające tym, jakie w rzeczywistości miały miejsce. Dochodzi czasami do sztucznego kwalifikowania czynności dostawy jako usługi, albo odwrotnie. Zdarza się też, że na wydruku widnieje inny towar niż faktycznie nabyty. Zgadza się zapłacona kwota łącznie. Prawdopodobnie to najczęściej odwodzi klienta od zamiaru wnikliwszej analizy treści otrzymanego wydruku.

Warto pamiętać: rejestracja sprzedaży w kasie jest obowiązkiem zapisanym w ustawie, podobnie jak wydruk paragonu fiskalnego z każdej sprzedaży oraz wydanie wydrukowanego dokumentu nabywcy (art. 111 ust. 1 i 3a pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług [Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z poźn. zm.]).

Do udziału w akcji sprawdzania paragonów (potrwa ona do końca września, kiedy uruchomiona zostanie Loteria Paragonowa) zachęca się także przedsiębiorców. Eliminacja nielegalnych praktyk leży przecież również w ich interesie.

W załączeniu list otwarty Ministerstwa Finansów do przedsiębiorców.

Leszek Boroch

- pracownik Urzędu Skarbowego w Złotoryi