Poradnik dla kandydatki/kandydata

Tegoroczne wybory samorządowe odbędą 16 listopada.  Już teraz ewentualni kandydaci powinni poznać swoje prawa i obowiązki związane ze startem w wyborach. Dotyczy to zwłaszcza małych, lokalnych komitetów wyborczych, które przygotowując się do wyborów, nie mogą skorzystać ze wsparcia partyjnych ekspertów czy doradców.

W wyborach samorządowych możemy kandydować jedynie do organów jednostek samorządu terytorialnego, na obszarze których stale zamieszkujemy. Każdy może mieć tylko jedno miejsce stałego zamieszkania. Miejsce zamieszkania nie musi pokrywać się z miejscem zameldowania,

Możemy kandydować wyłącznie do jednego z organów samorządowych – rady gminy, rady powiatu albo sejmiku województwa. Możemy natomiast połączyć kandydowanie do jednego z tych organów z jednoczesnym kandydowaniem na wójta czy burmistrza. Po udanym wyborze na burmistrza mandat radnego automatycznie wygasa.

Warunkiem startu w wyborach jest zgłoszenie kandydatury przez jeden z zarejestrowanych komitetów wyborczych. Komitety wyborcze mogą być tworzone przez partie polityczne, stowarzyszenia i organizacje społeczne, a także samych wyborców.

Komitety zgłaszają kandydatów w formie list. W każdym okręgu wyborczym komitet może zgłosić tylko jedną listę. Liczba kandydatów zależy od organu samorządowego, do którego ich zgłaszamy. Do rady gminy niebędącej miastem na prawach powiatu zgłaszamy w okręgu listę zawierającą tylko jedno nazwisko. Wybory odbywają się tam bowiem w okręgach jednomandatowych, gdzie mandat radnego uzyskuje tylko jeden kandydat z najwyższą liczbą głosów.

W wyborach do rad powiatów trzeba pamiętać, że w okręgu wyborczym wybiera się od 3 do 10 radnych. W związku z tym, minimalna liczba kandydatów wynosi 6, zaś maksymalna 20. Obowiązuje także parytet płci na poziomie 35%.

Samorządowa kampania wyborcza rozpoczyna się z dniem ogłoszenia rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów o zarządzeniu wyborów, co nastąpi między 21 lipca a 21 sierpnia. W praktyce jednak kampania ruszy pełną parą po przyjęciu przez organy wyborcze zawiadomień o utworzeniu komitetów wyborczych, czyli po ich rejestracji. Od tego momentu dopuszczalne będzie prowadzenie agitacji wyborczej, którą Kodeks wyborczy definiuje jako publiczne nakłanianie lub zachęcanie, do głosowania w określony sposób lub do głosowania na kandydata określonego komitetu wyborczego.

Więcej informacji w poradniku opracowanym przez Fundację Batorego w ramach akcji "Masz głos, masz wybór" - zapraszamy do lektury.